Trudno jest przecenić znaczenie snu na organizm człowieka. Dowodem na jego ogromny wpływ na zdrowie może być choćby fakt, że człowiek jest w stanie przeżyć bez snu zaledwie około tygodnia, a więc praktycznie dokładnie tyle samo co bez wody. Można więc uznać, że pod pewnym względem sen jest równie niezbędny do naszego funkcjonowania co woda, a więc najważniejszy składnik ludzkiego ciała. Postanowiliśmy więc opisać to, jak sen wpływa na zdrowie.
Czym w zasadzie jest sen?
Ludzkość i współczesna nauka stworzyła wiele urządzeń i systemów, które dla naszych przodków wydawałby by się tak zaawansowane, że bez trudu mogliby oni pomylić je z magią. Być może dlatego wydaje nam się, że obecna nauka zna już odpowiedzi na niemal wszelkie pytania i wszystko, co miałoby odkryte już odkryte zostało. Jest to jednak ogromny błąd. Do dziś nie rozumiemy, chociażby jak działa ludzki mózg czy po co tak naprawdę codziennie na około 8 godzin, a więc aż jedną trzecią doby zastygamy w bezruchu.
Nie udało nam się uzyskać precyzyjnej odpowiedzi na pytanie: „Po co śpimy?”, mimo przeprowadzenia wielu badań na tym polu. Nie oznacza to jednak, że o śnie nie wiemy niczego. Dekady badań pozwoliły nam na tyle dobrze poznać znaczenie snu, aby zrozumieć jak jego niedobór wpływa na ludzkie zdrowie oraz wysnuć kilka hipotez wyjaśniających konieczność spania.
Obecnie uważa się, że sen działa na niejako dwóch polach. W trakcie snu po pierwsze odpoczywają mięśnie, a ciało może się zregenerować, a po drugie w trakcie snu odpoczywa mózg i prawdopodobnie to właśnie drugie pole jest tym ważniejszym. Uważa się, że w trakcie snu mózg analizuje wydarzenia z dnia poprzedniego, usuwa niepotrzebne wspomnienia a te ważne utrwala oraz przygotowuje się na kolejny dzień.
Wpływ snu na zdrowie psychiczne
Zgodnie z obecnym stanem wiedzy sen dla mózgu jest okazją do przeprowadzenia swojego rodzaju porządków. Usunięcia zbędnych wspomnień i ułożenia tych ważnych na swoich miejscach. Bez tych porządków mózg błyskawicznie zaczyna tracić swoje możliwości. Już po jednej nieprzespanej nocy możliwości kognitywne spadają, trudniej jest się skoncentrować, a każda czynność wymagająca myślenia staje się trudniejsza. Jeszcze większe problemy pojawiają się po dłuższym okresie bez snu. Już po kilku dniach bez snu zaczynają pojawiać się omamy słuchowe, a następnie wzrokowe, mogą pojawiać się zaburzenia świadomości i wręcz objawy choroby psychicznej.
Jest to oczywiście ekstremalny przykład, ale pokazuje on, jak niewiele czasu bez snu potrzeba, aby mózg zaczął odmawiać posłuszeństwa. Podobnie dzieje się, kiedy niedobory snu nie są tak ekstremalne, a bardziej rozłożone w czasie. Zbyt krótki sen lub sen niskiej jakości może prowadzić do pogorszenia się możliwości mózgu a w dłuższej perspektywie mogą nawet prowadzić do schorzeń psychicznych wymagających interwencji specjalisty. Jeśli więc chcesz zadbać o swój mózg, to pierwszą rzeczą, na jakiej warto się skupić, jest zapewnienie sobie zdrowego snu.
Wpływ snu na zdrowie fizyczne
Choć organem najbardziej wrażliwym na brak snu jest mózg, inne organy też cierpią, jeśli ilość wartościowego snu jest zbyt mała. Tak jak już wspomnieliśmy organizm czas spędzany w łóżku wykorzystuje do regeneracji i odpoczynku. W takcie snu organizm zwalcza stany zapalne, pozbywa się niebezpiecznych substancji i się odbudowuje. Brak wystarczającej ilości snu może prowadzić do chorób układu krążeniowo-naczyniowego, problemów z metabolizmem, cukrzycy czy nieprawidłowej gospodarki hormonalnej. W skrócie niewystarczająca ilość snu obciąża organizm prowadząc do jego przyśpieszonego zużycia i zwiększa ryzyko przedwczesnej śmierci.
Metody na lepszy sen
Mamy nadzieję, że nie musieliśmy cię przekonywać, jak ważny jest sen, a jeśli tak było, to że udało nam się ciebie przekonać. Rozumiemy też jednak, że wiedzieć, że coś jest dobre, a wprowadzić to w praktyce, to często dwie zupełnie inne rzeczy, dlatego chcemy podzielić się z tobą naszymi sposobami na zdrowy sen. Do najważniejszych kwestii należą:
1. Alkohol — alkohol być może ułatwia zasypianie i przez to sugeruje, że dzięki niemu sen jest dłuższy. Niestety wiąże się też to z tym, że jakość snu jest znacznie gorsza. Szacuje się, że wysiłek, jakiego organizm musi się podjąć, aby usunąć z krwi truciznę, jaką z jego perspektywy jest alkohol, sprawia, że 8 godzin snu pod wpływem alkoholu odpowiada około 5-6 godzinom pełnowartościowego snu.
2. egularność— rytm snu i czuwania reguluje nasz wewnętrzny zegar. Niestety kładzenie się spać i wstawanie o zmiennych godzinach sprawia, że rytm ten jest zaburzony, przez co mogą pojawiać się trudności z zasypianiem. Warto jest więc ustalić sobie godzinę zasypiania i wstawania i trzymać się jej niezależnie od tego, czy musisz wstać do pracy, czy masz wolne.
Wnioski
Sen ma ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Dotyczy to zarówno zdrowia psychicznego, jak i fizycznego. Dobrej jakości sen przez około 8 godzin dziennie sprawia, że mózg może prawidłowo działać a organizm jest wypoczęty i zregenerowany. Tylko w ten sposób możesz stworzyć dla siebie warunki, w których zdrowe życie będzie możliwe.
